Historia powstania KZ

Czym jest ruch charyzmatyczny?

Ruch charyzmatyczny (pentekostalny, zielonoświątkowy) wziął swoją nazwę od opisanego w Dziejach Apostolskich wydarzenia zesłania Ducha Świętego, które miało miejsce w dzień żydowskiej Pięćdziesiątnicy będącej uroczystością dziękczynną za żniwa pszeniczne oraz pamiątką nadania prawa na górze Synaj. Nazwa ruchu pochodzi od słowa greckiego “pentekoste”oznaczającego pięćdziesiąty dzień po Wielkanocy, a więc dzień zesłania Ducha Świętego.

Czynnikiem wyróżniającym charyzmatyków jest wiara w Chrzest Duchem Świętym, w doświadczenie Jego pełni i w dary łaski, dary duchowe, czyli charyzmaty. Darty Ducha Świętego są dawane jednostkom lub społecznościomwierzących. Wśród nich wyróżnia się: słowo mądrości, słowo poznania, wiarę, dary uzdrowień, czynienie cudów, proroctwo, rozeznanie duchów, mówienie językami oraz wykładanie języków.

Rys historyczny ruchu charyzmatycznego

Początki współczesnego ruchu charyzmatycznego w protestantyzmie sięgają XIX wieku. Wówczas ujawnił się on równocześnie i niezależnie od siebie w różnych częściach świata (np. Armienia, Walia, południowe i zachodnie stany USA). Główny nurt ruchu wiąże się z wydarzeniami w 1901r. w szkole biblijnej Ch. Parhama w Topeka, gdzie kilkunastu studentów doświadczyło chrztu Duchem Świętym. Studenci nawiedzeni przez Ducha Świętego zaczęli mówić innymi językami.

Pierwsza osoba, która doświadczyła chrztu w Duchu Świętym była A.N. Ozman.Oto jej wypowiedź na ten temat:

„Podczas modlitwy wieczornej mieliśmy błogosławione nabożeństwo, modląc się, by Boże błogosławieństwo spoczęło na nas z nastaniem nowego roku. Pierwszego dnia 1901r. obecność Pana była odczuwana wśród nas w sposób szczególny, zachęcając nasze serca do oczekiwania większych rzeczy. Tego wieczoru duch modlitwy opanował nas wszystkich. Było około godziny jedenastej 1 stycznia, gdy przyszło mi na myśl, by poprosić o włożenie na mnie rąk w celu otrzymania daru Ducha Świętego. Gdy włożono na mnie ręce, Duch Święty zstąpił na mnie i uwielbiając Boga zaczęłam mówić innymi językami. Mówiłam kilkoma językami. Wydawało się, jak gdyby strumienie wody żywej ze mnie wytryskiwały”.

Sam Ch. Parham takiego przeżycia doświadczył 3 stycznia 1901 r. a w ciągu kilku następnych dni dalszych siedemnastu jego studentów. Na tej podstawie oraz biblijnych wydarzeń opisanych w Dziejach Apostolskich, zielonoświątkowcy jako znak chrztu Duchem Świętym przyjmują glosolalia, czyli mówienie innymi językami.
Szybki rozwój pentekostalizmu związany jest jednak dopiero z przeżyciami, które miały miejsce przy Azusa Street w Los Angeles w 1906 roku. Wiodącą postacią tego zgromadzenia był William James Seymour, potomek czarnych niewolników. W tym samym roku przebywający w USA norweski kaznodzieja metodystyczny pochodzenia angielskiego T.B. Barrat przeżył Chrzest Duchem Świętym. Po doznaniu niezwykłego przeżycia przeniósł Barrat nową, entuzjastyczno-emocjonalną pobożność do Norwegii, skąd wkrótce rozprzestrzeniła się ona w różnych częściach Europy. Ten apostoł ruchu charyzmatycznego w Europie odwiedził też Polskę.
Aktualnie wskazuje się na trzy główne nurty w ruchu charyzmatycznym. W pierwszym mieszczą się wszyscy, którzy wywodzą się z klasycznego ruchu zielonoświątkowego.
Drugi nurt tworzą zielonoświątkowcy znajdujący się w łonie protestanckich Kościołów historycznych. Natomiast nurt trzeci obejmuje tzw. Charyzmatyków, w tym wiernych Kościoła rzymskokatolickiego.
Kościół zielonoświątkowy na świecie jest niezwykle zróżnicowany. Nie ma jednolitej doktryny, która obowiązywałaby cały ruch zielonoświątkowy. Ogólnie zielonoświątkowców określa się jako fundamentalistów, uznających ostatecznie, nieomylne, zawarte
w Objawieniu Bożym prawdy wiary. Wspólne dla nich jest przyjęcie ogólnych zasad Reformacji: zbawienie jest wolnym darem łaski Bożej niezależnym od uczynków i kościelnego pośrednictwa, wszyscy wierzący są kapłanami z racji swej przynależności do Kościoła, Pismo Święte
jest normą wiary i postępowania.

Nurt zielonoświątkowy w chrześcijaństwie dzisiejszym jest ruchem, gdyż nie stanowi jednej światowej wspólnoty zielonoświątkowej. Światowa Konferencja Zielonoświątkowa oraz konferencje kontynentalne czy też regionalne nie stanowią związku Kościołów zielonoświątkowych lecz są społecznością duchową uczestników przebudzenia zielonoświątkowego.

Dzieje Kościoła zielonoświątkowego w Polsce

Do Polski przebudzenie charyzmatyczne dotarło z dwóch kierunków: z Niemiec na teren Śląska Cieszyńskiego, Pomorza i Wielkopolski oraz z Ameryki za pośrednictwem reemigrantów. W Wielkopolsce i na Pomorzu ruch ten objął osoby narodowości niemieckiej, natomiast na Śląsku Cieszyńskim zainteresowali się nim Polacy, członkowie Społeczności Chrześcijańskiej – nurtu pietystycznego w łonie Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Ponieważ kierownictwo Społeczności Chrześcijańskiej dystansowało się do przeżyć pentekostalnych, dlatego też zielonoświątkowcy utworzyli w 1910r. Związek Stanowczych Chrześcijan z siedziba w Cieszynie. Związek ten został zarejestrowany w starostwie w Cieszynie w 1910roku (15 VII 1910) przez władze austriackie. W przeddzień wybuchu drugiej wojny światowej Związek Stanowczych Chrześcijan liczył około 2000 członków. W roku 1920 Śląsk Cieszyński został podzielony między Polskę a Czechosłowację. Znaczne skupiska ludności polskiej, w tym także większość zielonoświątkowców, znalazła się poza granicami naszego państwa. Przedstawicielem zielonoświątkowców wobec władz czeskich na Zaolziu był Karol Kaleta. W Polsce natomiast zielonoświątkowcom przewodzili: Karol Śniegoń (do roku 1927, oraz po 1937), który doznał przeżyć zielonoświątkowych podczas konferencji niemieckich zielonoświątkowców w Nowej Soli, Karol Kupka (w latach 1927-1931) i Adolf Małysz (w latach 1931-1935).

Zbory zielonoświątkowe w Polsce centralnej i wschodniej, które zaczęły powstawać po pierwszej wojnie światowej działały początkowo niezależnie od siebie. Z ich połączenia, które miało miejsce dopiero w 1929 r. powstał wówczas Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej, który w 1953 r. przyłączył się do Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego. Przed wybuchem drugiej wojny światowej Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej liczył 20 tys. Wiernych i około 500 zborów, jego członkami byli ludzie różnych narodowości – Polacy, Ukraińcy, Białorusini i inni. Po wkroczeniu wojsk niemieckich spotkania zielonoświątkowców zostały zakazane. Zbierali się więc oni na modlitwy w prywatnych domach. Część ludności deportowano do Niemiec, skąd powrócili dopiero po zakończeniu działań wojennych. Po 1947 roku zielonoświątkowcy cieszyńscy weszli w skład Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego, który powstał w skutek uchwały konferencji w Ustroniu pod Cieszynem w dniach 24-26 maja 1947 roku. Należeli do niego także ewangeliczni chrześcijanie i wolni chrześcijanie,
a od 1953 również wyznawcy Kościoła Chrystusowego oraz drugi nurt pentekostalizmu polskiego – chrześcijanie wiary ewangelicznej. Właśnie ten drugi nurt pentekostalizmu na ziemiach polskich nosił nazwę chrześcijan wiary ewangelicznej, czasem z dodatkiem w nawiasie: zielonoświątkowcy. 22 maja 1987 roku na ostatnim XII synodzie Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego postanowiono rozwiązać powołaną po drugiej wojnie światowej pod naciskiem władz – na wzór radziecki – religijną fortecę. Postanowienie o rozwiązaniu Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego zostało zatwierdzone 1 lutego 1988 roku decyzją ówczesnego Urzędu do Spraw Wyznań. Również decyzją w/w Urzędu z tego samego dnia zarejestrowano samodzielny Kościół Zielonoświątkowy w Polsce, do którego weszły dawne zbory zielonoświątkowców cieszyńskich, stanowczych chrześcijan oraz dawnego Kościoła Chrześcijan Wiary Ewangelicznej, z wyjątkiem zborów tzw. grupy lubelskiej, która zachowała dawną nazwę i uzyskała niezależną rejestrację. Od 1 lutego 1988 roku datuje się więc ponowny samodzielny byt wyznaniowy zielonoświątkowców w Polsce. Po ponownym uzyskania samodzielności Kościół Zielonoświątkowy doznał intensywnego rozwoju: w 1988 roku liczył 82 zbory, obecnie natomiast 220 i około 22 tysięcy wiernych. Niestety nie udało się na razie skupić wszystkich zielonoświątkowców w jednej wspólnocie kościelnej. Obok bowiem Kościoła Zielonoświątkowego istnieje kilka mniejszych wspólnot o charakterze zielonoświątkowym. Najważniejszym aktem prawnym Kościoła zielonoświątkowego jest ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 20 lutego1997 r. /Dz. U. Nr 41/1997, poz. 254/. Ustawa określa stosunek Państwa do Kościoła Zielonoświątkowego oraz jego sytuację prawna i majątkową. Jest pomocna w szeregu spraw związanych z organizacją i funkcjonowaniem Agend działających w Kościele zielonoświątkowym.

Źródło: “Wprowadzenie do nauki o Biblii oraz doktryny i praktyki ruchu zielonoświątkowego” – Warszawskie Seminarium Teologiczne – Warszawa 2010. Redakcja: Elżbieta Bednarz, Romuald Tomaszewski – użyto za pozwoleniem redakcji.